Bài 6. Tìm Hiểu Hằng Số Trong Java | Tự Học Java Căn Bản

Hằng Số trong Java là gì?

Trong lập trình Java, hằng số là một giá trị không thay đổi trong suốt quá trình thực thi của chương trình. Đặc biệt, khi bạn cần sử dụng một giá trị cố định mà không muốn nó bị thay đổi, bạn có thể sử dụng hằng số. Các hằng số giúp chương trình trở nên dễ hiểu hơn và tránh những lỗi do thay đổi giá trị không mong muốn.

Java cung cấp từ khóa final để khai báo hằng số. Một khi bạn gán giá trị cho một biến sử dụng từ khóa final, bạn không thể thay đổi giá trị của biến đó sau khi đã gán.

Cách khai báo Hằng Số trong Java

Để khai báo một hằng số trong Java, bạn sử dụng từ khóa final. Cú pháp chung như sau:

final <kiểu_dữ_liệu> <tên_hằng_số> = <giá_trị>;

• final: Từ khóa dùng để khai báo hằng số.
• <kiểu_dữ_liệu>: Kiểu dữ liệu của hằng số (ví dụ: int, double, String,...).
• <tên_hằng_số>: Tên của hằng số, thường viết hoa tất cả các ký tự theo quy tắc đặt tên hằng số trong Java.
• <giá_trị>: Giá trị mà hằng số sẽ nhận, và giá trị này không thể thay đổi.

Ví dụ về Hằng Số

Dưới đây là một số ví dụ khai báo hằng số trong Java:

public class ConstantsExample {
    public static final int MAX_USERS = 100;       // Hằng số int
    public static final double PI = 3.14159;       // Hằng số double
    public static final String GREETING = "Hello!"; // Hằng số String

    public static void main(String[] args) {
        System.out.println("Max Users: " + MAX_USERS);
        System.out.println("Pi: " + PI);
        System.out.println("Greeting: " + GREETING);
    }
}

Kết quả khi chạy chương trình trên sẽ là:

Max Users: 100
Pi: 3.14159
Greeting: Hello!

Quy tắc đặt tên Hằng Số

• Tên hằng số trong Java thường được viết bằng chữ hoa tất cả (chữ in hoa) và các từ được ngăn cách bằng dấu gạch dưới _.

Ví dụ:

• MAX_USERS
• PI
• EARTH_GRAVITY

Điều này giúp dễ dàng phân biệt giữa các biến thông thường và hằng số trong mã nguồn của bạn.

Hằng Số Trong Lớp và Đối Tượng

Khi khai báo hằng số trong một lớp, bạn có thể chọn khai báo nó dưới dạng hằng số lớp (static final) hoặc hằng số thể hiện (final).

Hằng số lớp (Static Final)

Nếu hằng số là chung cho tất cả các đối tượng của lớp, bạn có thể khai báo nó là static final:

public class MathConstants {
    public static final double PI = 3.14159;

    public static void main(String[] args) {
        System.out.println("Pi: " + MathConstants.PI);
    }
}

Hằng số thể hiện (Final)

Nếu bạn muốn hằng số thuộc về mỗi đối tượng (thể hiện) của lớp, bạn có thể khai báo nó là final (không có static):

public class Person {
    public final String name;

    public Person(String name) {
        this.name = name; // Gán giá trị cho hằng số khi tạo đối tượng
    }

    public static void main(String[] args) {
        Person person1 = new Person("John");
        System.out.println(person1.name); // John
    }
}

Lợi ích khi sử dụng Hằng Số trong Java

1. Bảo vệ giá trị khỏi sự thay đổi: Khi bạn khai báo một hằng số, bạn đảm bảo rằng giá trị của nó không bị thay đổi trong suốt quá trình thực thi chương trình. Điều này giúp tránh lỗi do việc thay đổi giá trị bất ngờ.

2. Tăng tính rõ ràng và dễ hiểu: Hằng số giúp mã nguồn trở nên dễ đọc hơn, vì tên của hằng số thường có ý nghĩa rõ ràng. Việc sử dụng hằng số thay vì giá trị "cứng" giúp bạn dễ dàng hiểu được mục đích của giá trị đó.

3. Quản lý và bảo trì mã nguồn dễ dàng hơn: Nếu bạn cần thay đổi giá trị của một hằng số, bạn chỉ cần thay đổi nó tại một nơi duy nhất (ở chỗ khai báo hằng số), thay vì tìm và thay đổi tất cả các giá trị cứng trong mã nguồn.

4. Cải thiện hiệu suất: Trình biên dịch Java có thể tối ưu hóa việc sử dụng hằng số, vì giá trị của chúng không thay đổi.

Một Số Ví Dụ về Hằng Số trong Java

Hằng Số Để Xác Định Các Giới Hạn

Giả sử bạn cần xác định một số giới hạn trong ứng dụng của mình, chẳng hạn như giới hạn số người dùng, số lần thử tối đa, v.v.

public class AppConfig {
    public static final int MAX_LOGIN_ATTEMPTS = 5;
    public static final int MAX_USERS = 1000;

    public static void main(String[] args) {
        System.out.println("Max Login Attempts: " + MAX_LOGIN_ATTEMPTS);
        System.out.println("Max Users: " + MAX_USERS);
    }
}

Hằng Số Để Định Nghĩa Các Giá Trị Toán Học

Khi làm việc với các giá trị toán học cố định, như số Pi hoặc hằng số E, bạn có thể khai báo chúng dưới dạng hằng số:

public class MathConstants {
    public static final double PI = 3.14159;
    public static final double E = 2.71828;

    public static void main(String[] args) {
        System.out.println("Pi: " + PI);
        System.out.println("Euler's number: " + E);
    }
}

Kết Luận

• Hằng số trong Java là một giá trị không thể thay đổi sau khi đã được gán.
• Để khai báo hằng số trong Java, bạn sử dụng từ khóa final.
• Hằng số có thể được khai báo với các kiểu dữ liệu nguyên thủy (như int, double, char) hoặc các kiểu dữ liệu tham chiếu (như String, Array,...).
• Hằng số giúp mã nguồn dễ hiểu hơn, bảo vệ giá trị khỏi việc thay đổi và cải thiện hiệu suất chương trình.

Bài tiếp theo: Bài 7. Cách ghi chú trong Java